باب مارلی

باب مارلی Bob Marley (با نام کامل Robert Nesta Marley, OM) خواننده و ترانه‌سرای مشهور جامائیکایی است. او را می‌توان مشهورترین فرد در تاریخ این کشور کوچک و رنج‌دیده از استعمار دانست و به‌نوعی نماد فرهنگی این کشور است. او همچنین از عوامل اصلی محوبیت سبک موسیقی جامائیکاییِ رگی Reggae در سطح دنیا است. باب مارلی در سال ۱۹۴۵ در جامائیکا متولد شد و فعالیت در عرصه موسیقی را از سال ۱۹۶۲ آغاز کرد و در سال ۱۹۶۳ با تشکیل گروه موسیقی ویلرزThe Wailers  به‌صورت حرفه‌ای وارد دنیای موسیقی شد و با ارائه ترانه‌های عامه‌پسند و اجتماعی و انتقادی توانست به محبوبیت چشم‌گیری برسد. پس از انحلال گروه، باب مارلی به‌تنهایی به روند موفقیت‌آمیز فعالیت خود در عرصه موسیقی ادامه داد و با فروش نزدیک به ۷۵ میلیون نسخه‌ای آثارش، به یکی از پرفروش‌ترین خوانندگان تاریخ موسیقی مبدل شد. آلبوم افسانه او، پرفروش‌ترین آلبوم سبک رگی است. باب مارلی و گروهش یکی از نمادهای عامیانه مردم آمریکا و خصوصا جوانان سیاه‌پوست و مهاجر محسوب می‌شود که در آن دوران و حتی تا به امروز از محبوبیت بالایی برخوردار است و تصاویر او همچنان محبوب است. باب مارلی در سال ۱۹۸۱ و در سن ۳۶ سالگی، پس از تحمل یک دوره مبارزه با سرطان از دنیا رفت.

سال‌های آغازین زندگی و شروع خوانندگی

باب مارلی – که والدینش نوروال سینکلر مارلی، یک ناظر روستایی سفیدپوست، و سدلا مالکوم سابق، دختر سیاه پوست یک مأمور محلی (مقام محترم مدنی) بودند – جهان بینی شاعرانه اش را از زندگی و طبیعت روستاها و مردمانش دریافت کرد و موسیقی او به واسطه خیابان های فقیرانه غربی کینگستون پایتخت جامائیکا شکل گرفت. پدربزرگ مادری مارلی نه تنها یک کشاورز مرفه بود، بلکه یک پزشک سنتی عارف مسلک بود که احترام زیادی در منطقه تپه ای دورافتاده جامائیکا داشت. مارلی در دوران کودکی به خاطر گوشه گیری و خجالتی بودن، نگاه خیره کننده و علاقه اش به کف بینی معروف بود. می‌توان گفت که مارلی تقریباً توسط پدر غایب خود ربوده شده بود (که توسط خانواده سرشناس خود به دلیل ازدواج با یک زن سیاهپوست از ارث محروم شده بود)، مارلی در سنین کودکی توسط یک زن مسن در کینگستون ربوده شده بود تا اینکه یکی از دوستان خانوادگی پسر را به طور تصادفی دوباره پیدا کرد و او را به خانه‌شان در روستای ناین مایل بازگرداند.

در اوایل نوجوانی، مارلی به غرب کینگستون بازگشته بود و در خانه‌های یارانه‌ای دولتی در ترنچ تاون زندگی می‌کرد، منطقه‌ای به شدت فقیر که اغلب با یک فاضلاب روباز مقایسه می‌شد. در اوایل دهه 1960، در حالی که مارلی یک دانش آموز بود به عنوان جوشکار مشغول به کار می‌کرد (همراه با خواننده مشتاق، دزموند دکر)، مارلی در این دوران تحت تاثیر موسیقی با ریتم‌های شلوغ ضربی سبک ska، تلفیقی جامائیکایی از ریتم و بلوز آمریکایی و جامائیک قرار گرفت. مارلی از طرفداران Fats Domino، Moonglows و خواننده پاپ ریکی نلسون بود.

شانس بزرگ او در سال 1961 برای ضبط با تهیه کننده Leslie Kong به دست آمد، او قطعه "Judge Not" را ضبط کرد، یک تصنیف هیجان انگیز که او نوشته بود و برگرفته از آموزه های روستایی پدربزرگش بود. از دیگر آهنگ‌های اولیه او «یک فنجان قهوه» (بازخوانی آهنگ 1961 توسط کلود گری، خواننده کانتری تگزاسی) بود که در سال 1963 در انگلستان توسط کریس بلک‌ول توسط لیبل انگلیسی-جامائیکا آیلند رکوردز منتشر شد.

شکل گیری وایلرها، ایفای نقش در جنبش رستافاری و شهرت جهانی مارلی

مارلی همچنین با دوستانی که بعداً با نام های پیتر توش (نام اصلی وینستون هوبرت مک اینتاش) و بانی ویلر (نام اصلی نویل اوریلی لیوینگستون) شناخته می شوند، یک گروه آوازی را در ترنچ تاون تشکیل داد. این سه نفر که خود را ویلرز Wailers نامیدند (زیرا همانطور که مارلی گفت: "ما شروع کردیم به گریه کردن")، توسط خواننده مشهور جو هیگز تمرین آواز دیدند. بعدها جونیور بریثویت خواننده و خوانندگان پشتیبان بورلی کلسو و چری گرین به آنها پیوستند.

در دسامبر 1963، ویلرز برای ضبط آهنگ «Simmer Down»، آهنگی از مارلی که برای رقابت در مسابقه استعدادیابی در کینگستون از آن استفاده کرده بود، وارد استودیو کاکسون داد شدند. برخلاف موسیقی منتو که از ایوان‌های هتل‌های توریستی محلی به گوش می‌رسید یا موسیقی پاپ و ریتم اند بلوز که از ایستگاه‌های رادیویی آمریکایی به جامائیکا راه یافته بود، «Simmer Down» سرود رو راستی بود که از محله‌های حلبی نشین طبقه پایین کینگستون می‌آمد. مثل یک انفجار نورانی، نقش مهمی در بازسازی دستور کار ستاره شدن در محافل موسیقی جامائیکا ایفا کرد. دیگر نیازی به تقلید از استایل هنرمندان خارج از کشور نبود. نوشتن آهنگ های خام و سازش ناپذیر برای و در مورد بومی‌های محروم و فقیر غرب امکان پذیر بود.

این موضع جسورانه هم مارلی و هم کشور جزیره‌ای او را متحول کرد و به فقرای شهری احساس غرور داد که به منبع بارز هویت (و کاتالیزوری برای تنش‌های مرتبط با طبقات) در فرهنگ جامائیکایی تبدیل می‌شد - همان‌طور که ایمان راستافاری (جنبشی ضد استعماری در جامائیکا) Wailers، یک عقیده بود. آن‌ها در میان مردم فقیر کارائیب، که امپراتور فقید اتیوپی، هایله سلاسی اول، را به عنوان نجات دهنده آفریقایی که در پیشگویی های شبه کتاب مقدسی پیشگویی شده بود، پرستش می کردند روز به روز محبوب‌تر شدند.

باب مارلی، ویلرز و موسیقی رگی

Wailers در اواسط دهه 1960 در جامائیکا با سوابق خود در موسیقی سبک ska به خوبی عمل کردند، حتی در زمان اقامت مارلی در دلاور در سال 1966 برای ملاقات با مادرش. قطعات رگی (یا رگه) که در سال‌های 1969-1971 با تهیه‌کننده لی پری خلق شدند، قد و قواره معاصر Wailers را افزایش داد، و زمانی که در سال 1972 با لیبل بین‌المللی Island قرارداد امضا کردند و Catch a Fire را منتشر کردند، رگی منحصربه‌فرد آن‌ها با کانتور راک مخاطبان جهانی را به دست آورد. همچنین موقعیت فوق ستاره کاریزماتیک، باب مارلی را به دست آورد که به تدریج منجر به انحلال گروه سه گانه اصلی در اوایل سال 1974 شد. اگرچه پیتر توش قبل از قتلش در سال 1987 از یک حرفه انفرادی برجسته برخوردار بود، بسیاری از بهترین آلبوم های انفرادی او (مانند حقوق برابر 1977]) مانند آلبوم انفرادی عالی بانی ویلر Blackheart Man (1976) مورد استقبال قرار نگرفتند.

نسخه اریک کلاپتون از آهنگ گروه Wailers به نام "I Shot the Sheriff" در سال 1974 باعث شهرت باب مارلی شد. (این قطعه را در آلبوم بهترین‌های اریک کلاپتون گوش کنید) در همین حال، او به هدایت گروه ماهر Wailers از طریق یک سری از آلبوم‌های محلی قوی ادامه داد. در این مرحله، مارلی توسط سه خواننده زن از جمله همسرش، ریتا مارلی (با نام خانوادگی Alfarita Constania Anderson) حمایت می شد. او بعداً حرفه موفق خود را در ضبط و انتشار موسیقی پی گرفت، مانند بسیاری از فرزندان این زوج، به‌ویژه به عنوان گروه Ziggy Marley and the Melody Makers، به رهبری پسر ارشد مارلی. آلبوم‌های برجسته مارلی شامل آهنگ‌های شیوا مانند «No Woman No Cry»، «Exodus»، «Could You Be Loved»، «Coming In from the Cold»، «Jamming» و «Redemption Song» بودند. زنده! (1975)، ارتعاش رستامان (1976)، خروج (1977)، کایا (1978)، قیام (1980)، و رویارویی پس از مرگ (1983). ترانه‌های او که با صدای تنور خش دار مارلی به گوش میلیون‌ها نفر می‌رسید، بیان عمومی عقاید شخصی در شبکه‌ای غیرمعمول از ریتم اند بلوز، راک، و فرم‌های رگی جسورانه و با روایتی قدرتمند بود. مارلی با ساخت موسیقی ای که فراتر از همه ریشه های سبکی اش بود، مجموعه ای پرشور از آثار خود را شکل داد.

فعالیت سیاسی مارلی، تلاش برای ترور و کنسرت یک عشق One Love

او همچنین به عنوان یک شخصیت سیاسی در جامعه ظاهر شد و در سال 1976 از آنچه که تصور می‌شد یک سوء قصد با انگیزه سیاسی باشد جان سالم به در برد. کنسرت لبخند بزن جامائیکا Smile Jamaica - که قرار بود مارلی و ویلرز در 5 دسامبر 1976 اجرا کنند و در ابتدا به عنوان یک برنامه غیرسیاسی در نظر گرفته شد - به طور گسترده ای به عنوان تأیید نخست وزیر فعلی، مایکل مانلی، از حزب ملی خلق تلقی شد. ، که با دنبال کردن اعلام کنسرت با فراخوانی برای انتخابات قانونگذاری، به دنبال این بود که از این تصور استفاده کند.

دو روز قبل از کنسرت، گروهی از افراد مسلح که شاید به دنبال مجازات مارلی به دلیل حمایت احتمالی از مانلی بودند، وارد خانه مارلی شدند و ریتا مارلی، مدیر باب مارلی (دان تیلور)، کارمند گروه، و خود مارلی را زخمی کردند. مدت کوتاهی پس از اجرای کنسرت، مارلی از جامائیکا فرار کرد، ابتدا به باهاما و سپس به لندن، جایی که مدتی در تبعید زندگی کرد و Exodus را ضبط کرد، که توسط مجله تایم به عنوان مهمترین آلبوم قرن بیستم مورد استقبال قرار گرفت. "پیوند سیاسی و فرهنگی الهام گرفته از جهان سوم و رساندن آن صدا به سراسر جهان."

در سال 1978، به گفته برخی ناظران، جامائیکا در آستانه جنگ داخلی قرار داشت و تلاش مارلی برای میانجی‌گری برای آتش‌بس بین جناح‌های سیاسی متخاصم کشور، در آوریل همان سال به استقبال بی‌نظیر از کنسرت صلح One Love منجر شد. در این کنسرت، باب مارلی، مایکل مانلی و رقیب سیاسی اش ادوارد سیگا از حزب کارگر جامائیکا را که در سال 1980 به نخست وزیری رسید، گرد هم آورد. نفوذ سیاسی-اجتماعی مارلی باعث شد از او دعوت شود تا در سال 1980 در مراسم جشن حکومت اکثریت و استقلال و به رسمیت شناخته شدن زیمبابوه اجرا داشته باشد.

میراث باب مارلی

در آوریل 1981 دولت جامائیکا به مارلی نشان شایستگی اعطا کرد. او یک ماه بعد بر اثر سرطان درگذشت. مارلی از چهار سال پیش متوجه ابتلا به سرطان پوست در انگشت پای خود شده بود، با وجود انجام درمان و البته خودداری مارلی از قطع انگشت پا بیماری به نقاط دیگر بدن او سرایت کرد و در نهایت باعث شد تا او در 36 سالگی زندگی را بدرود گوید.

اگرچه آهنگ‌های او برخی از محبوب‌ترین و تحسین‌شده‌ترین موسیقی‌های عامه‌پسند و مردمی بودند، اما مارلی پس از مرگ بسیار مشهورتر از دوران زندگی خود است. Legend (1984)، با نگاهی به گذشته‌ای از آثار او، با فروش بین المللی بیش از 12 میلیون نسخه، به پرفروش ترین آلبوم رگی تا کنون تبدیل شد.

منبع