عجایب نوار مغناطیسی و کارکردهای مدرن آن

نوار ضبط، فن‌آوری که باعث شکل‌گیری انقلابی در شیوه ضبط و ماندگار کردن صدا شد، تاریخچه‌ای پربار دارد که به چند دهه قبل باز می‌گردد. نوار ضبط از ابتدای ابداع خود تا به امروز به صورت مستمر تکامل پیدا کرده است و طیف وسیعی از کاربردهای مختلف برای کاربری‌های مختلف را ارائه کرده است. در این مقاله به مرور تاریخچه نوار ضبط، انواع مختلف آن و همچنین بررسی کاربردهای امروزی آن خواهیم پرداخت.

نوار مغناطیسی، نوار کاست و جایگاه آن برای ما

اگر بین دهه‌های ۴۰ تا ۷۰ متولد شده باشید؛ بدون شک نوار کاست را در هر خانه ایرانی مشاهده کردید. این ابزار بی‌نهایت نوستالژیک که بخشی از تجربه زیسته آن دسته از مردم ایران که خوشبختانه به این تکنولوژی دسترسی داشته‌اند را تشکیل می‌دهد. نوار کاست برای بسیاری از ما که این فن‌آوری را از نزدیک لمس کرده‌ایم، شکل‌دهنده برخی از ماندگارترین خاطرات دوران رتروی ایرانی است. بسیاری از ما اولین موسیقی خودمان را با نوار کاست گوش داده‌ایم و همچنان افرادی هستند که نوار کاست ابزار شنیدن موسیقی آن‌ها است.

این مطلب ترجمه‌ای است از مقاله‌ای با عنوان عجایب نوار کاست و کارکردهای مدرن آن The Wonders Of Recording Tape: History And Modern Uses از چیموآ اگوزوراکو Chima Eguziraku که در وب‌سایت MusicGateway منتشر شده است. بدیهی است بخش اصلی این مطلب، ترجمه این مقاله باشد و در صورت نیاز و برای ارتباط بیشتر، در برخی از بخش‌های این مقاله توضیحاتی از سوی تحریریه دنیای موسیقی به این مطلب اضافه شده است.

سیر تکامل نوار مغناطیسی

نوار ضبط که با عنوان نوار مغناطیسی نیز شناخته می‌شود، در اوایل قرن بیستم به عنوان جایگزینی برای روش‌های سنتی ضبط صدا معرفی شد. اختراع نوار مغناطیسی به فریتز فلیومر Fritz Pfleumer (مهندس آلمانی ۱۸۸۱-۱۹۴۵) نسبت داده می‌شود که این فن‌آوری را در سال ۱۹۲۸ به ثبت رساند. اختراع فلیومر متشکل از نوار نازکی از کاغذ پوشیده‌شده با پودر اکسید آهن است که می‌توانست سیگنال‌های صوتی را هنگام عبور از روی هد مغناطیسی ضبط و بازتولید کند.

نوار ضبط آغاز فروتنانه‌ای به عنوان یک نوار کاغذی پوشیده از اکسید آهن داشت؛ اما به مرور از این آغاز فاصله گرفت و به ابزاری بدل شد که کاربردش تا به امروز نیز ادامه پیدا کرده است. 

با این حال ما محبوبیت فن‌آوری نوار مغناطیسی تا دهه ۱۹۴۰ که شرکت AEG-Telefunken اولین ضبط صوت قرقره به حلقه عملی خود را در منتشر کرد، می‌رسد. این نوآوری آغاز عصر جدیدی در ضبط صدا بود که باعث ساده‌تر و کارآمدتر شدن امکان ضبط و پخش شد.

انوار نوار مغناطیسی

همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، نوار کاست تنها یک نوع از انواع نوارهای ضبط یا مغناطیسی است. در ادامه با انواع مختلف این نوارها و کارکردهای آن آشنا خواهیم شد. برخی از این فن‌آوری‌های در ایران کمتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند و به همین سبب کمتر نیز شناخته شده‌اند. با این تفاسیر اما این فن‌آوری‌ها جایگاهی مهمی در تاریخ ضبط موسیقی دارند و نیاز مبرمی وجود دارد تا با آن‌ها آشنا شویم.

۱. نوار کاست

نوار کاست Cassette Tape، که زمانی رسانه اصلی برای شنیدن موسیقی از سوی علاقه‌مندان موسیقی در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ بود، در دوران ما نیز بازگشتی شگفت‌انگیز داشته است. افزایش محبوبیت صفحه‌های واینل راه را برای احیای نوار کاست باز کرده است و مصرف‌کنندگان به دنبال ارتباطی نزدیک‌تر و شخصی‌تر با موسیقی مورد علاقه خود هستند. نوارهای کاست مدرن، ترکیبی توامان نوستالژی و تازگی را ارائه می‌دهند. در حال حاضر هنرمندان مستقل و لیبل‌های موسیقی متعددی موسیقی خود را به واسطه جنبه‌های زیبایی‌شناختی و کیفیت صدای منحصر به فرد روی نوار کاست منتشر می‌کنند.

نوار کاست به عنوان ابزاری بی‌نهایت نوستالژیک که بخشی از تجربه زیسته آن دسته از مردم ایران که خوشبختانه به این تکنولوژی دسترسی داشته‌اند را تشکیل می‌دهد.

نوارهای کاست در مقایسه با فرمت‌های دیجیتال، صدایی گرم‌تر و انسانی‌تر ارائه می‌کنند، کیفیت که باعث جلب توجه زیادی از سوی علاقه‌مندان موسیقی و خصوصا آدیوفیل‌ها قرار گرفته است. با بازطراحی‌های مدرن طراحی اصلی نوارها ارتقا یافته است و این نوارها کیفیت و دوام بهتری پیدا کرده‌اند و در کنار آن همچنان با صدا آنالوگ تمایز خود از فرمت‌های مدرن را به صورتی مشهود بروز می‌دهند.

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، این نوارها تا حدود زیادی برای علاقه‌مندان موسیقی در ایران، تعریف‌کننده موسیقی هستند و همچنان این امر نه فقط برای ایرانی‌ها بلکه برای بسیاری از مردم دنیا پابرجا است.

۲. نوار حلقه باز یا اوپن ریل

نوارهای حلقه به حلقه Reel-to-Reel که با نام نوارهای حلقه باز یا اوپن ریل Open Reel هم شناخته می‌شوند نیز به صنعت موسیقی بازگشته‌اند. این نوارها که زمانی به عنوان استانداردی برای ضبط صدای حرفه‌ای شناخته می‌شد، به دلیل کیفیت صدای برتر و سطح بالای خود همچنان مورد احترام هستند. نوارهای حلقه به حلقه مدرن، محدوده دینامیکی بی‌بدیلی دارند و غنا و عمق صدایی که ارائه می‌دهند که فرمت‌های دیجیتال و مدرن همچنان در تلاش برای ارائه تجربه‌ای نزدیک به آن هستند.

نوارهای حلقه به حلقه امروزی دارای فرمولاسیون نوار بهبودیافته هستند که وفاداری بیشتری به ساختار اصلی این نوارها دارد و در کنار آن نویز کمتری دارد. این نوارها در استودیوهای حرفه‌ای برای ضبط صدای خام و پردازش‌نشده اجراهای موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوارهای حلقه به حلقه یک تجربه شنیداری همه‌جانبه و با کیفیت بالا را به علاقه‌مندان و خوره‌های موسیقی ارائه می‌دهند.

۳. نوار صوتی دیجیتال یا DAT

نوارهای صوتی دیجیتال، دت DAT یا Digital Audio Tape در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ به عنوان آخرین فرمت ضبط صدای دیجیتال آن دوران معرفی شدند. این نوارهای مزیت ضبط دیجیتال را ارائه می‌کردند که نتیجه آن، ضبط صدایی با کیفیت بالا و مقاوم در برابر تخریب سیگنال بود. نوارهای DAT به صورت گسترده در ضبط و تولید صدای حرفه‌ای مورد استفاده قرار گرفت؛ اما با ظهور فن‌آوری‌های ضبط دیجیتال به مرور منسوخ شد.

تکنیک‌های مدرن ضبط صدا

تکنیک‌های ضبط مدرن با پیشرفت‌های فن‌آوری به صورت چشم‌گیری تکامل پیدا کرده‌اند و شیوه ضبط، پردازش و بازتولید موسیقی و دیگر اشکال صوتی را دچار تحول کرده‌اند.

فن‌آوری‌های دیجیتال تا حد زیادی جایگزین فن‌آوری‌های پیشین خود از جمله نوار مغناطیسی شده‌اند؛ اما همچنان این فن‌آوری خاطره‌انگیز و نوستالژیک نقش مهمی در ثبت و حفظ تاریخ، ثبت آثار هنری و برآورده کردن نیازهای خاص ذخیره‌سازی داده ایفا می‌کند.

یکی از رایج‌ترین تکنیک‌های مدرن، ضبط دیجیتال است. در این روش، سیگنال‌های صوتی به باینرهای دیجیتال (یک سری از ۰ و ۱) بدل می‌شوند که به راحتی توسط رایانه پردازش و دست‌کاری می‌شود. کارگاه‌های صوتی دیجیتال Digital Audio Workstations که به اختصار با نام داو DAW شناخته می‌شوند، مانند Pro Tools، Ableton Live و Logic Pro X به صورتی گسترده از این روش استفاده می‌کنند. DAW ابزارهای زیادی را برای ضبط، ویرایش، میکس و مسترینگ صدا ارائه می‌کند و این امکان را به کاربران می‌دهد تا صداهای ضبط‌شده‌ای با کیفیت بالا را تقریبا در هر جا و هر زمانی تولید کنند.

یکی دیگر از تکنیک‌های مدرن مهم، ضبط چندترکی یا چندمسیره صدا است. این روش، امکان ضبط جداگانه چندین منبع صوتی را برای ایجاد یک کل منسجم فراهم می‌کند. هر ساز یا آوازی را در این روش می‌توان به صورت جداگانه ضبط کرد و سپس با هم ترکیب کرد تا به صدا مورد نظر رسید. این ویژگی به هنرمندان و تهیه‌کنندگان سطح بالای از امکان کنترل برای محصول نهایی را ارائه می‌دهد؛‌ زیرا با این فن‌آوری به راحتی می‌توان هر آهنگ را مستقل از دیگر بخش‌های ویرایش و تنظیم کرد.

در نهایت، آخرین بخش تکنیک‌های ضبط مدرن صدا، شامل استفاده از میکروفون‌های پیشرفته و رابط‌های کاربری صوتی است. میکروفون‌ها تخصصی‌تر و حرفه‌ای تر شده‌اند و محدوده‌های فرکانس متفاوتی را دریافت می‌کنند و الگوهای متنوع و مختلفی را برای متناسب با محیط‌ها و اهداف مختلف از ضبط صدا به کاربر ارائه می‌دهند رابط‌های صوتی نیز سیگنال‌های آنالوگ را به دیجیتال و بالعکس تبدیل می‌کنند و در کنار همچنان کیفیت صدا را حفظ می‌کنند و در عین حال امکان پردازش صدا توسط رایانه را نیز فراهم می‌کنند. میکروفون‌ها و رابط‌های باکیفیت می‌توانند طیف وسیع‌تری از فرکانس‌ها و داینامیک‌ها را ثبت کنند و در نتیجه امکان ضبط صدای دقیق‌تر و با جزئیات بالاتری را فراهم می‌کنند.

کاربردهای مدرن نوار مغناطیسی

در عصر دیجیتالی امروز، نوار مغناطیسی ممکن است به عنوان یک یادگاری از گذشته به نظر برسد. با این حال، این یادگاری نوستالژیک، قصدی برای بازنشتسته شدن دائمی ندارد و همچنان در جهت پیدا کردن کاربری‌های جدیدتر در زمینه‌های مختلف گام برمی‌دارد:

۱. آرشیو و نگه‌داری

نوارهای حلقه باز همچنان به عنوان ابزاری ضروری برای حفظ و نگه‌داری و بایگانی آثار صوتی ضبط‌شده و اسناد تاریخ مورد استفاده قرار می‌گیرند و موسساتی مانند کتابخانه‌ها، موزه‌ها و بایگانی‌ها برای محافظت از آثار صوتی ضبط‌شده ارزشمند از خرابی و آسیب دیدن به این فن‌آوری تکیه می‌کنند.

۲. تولید موسیقی حرفه‌ای

علی‌رغم رواج کارگاه‌های صوتی دیجیتال یا داو، برخی از تهیه‌کنندگان و هنرمندان موسیقی همچنان صدای گرم و آنالوگ تولیدشده توسط نوارهایی حلقه باز را ترجیح می‌دهند. این روش اغلب برای دست‌یابی به صدایی قدیمی Vintage و موثق و معتبر در آثار ضبط‌شده مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۳. ذخیره‌سازی داده‌ها

نوار مغناطیسی به دلیل قابلیت ذخیره‌سازی مقرون به صرفه و ظرفیت بالا [طبق گفته شرکت سونی، این شرکت تونسته ۱۸۵ ترابایت داده را یک اینچ مربع نوار مغناطیسی ضبط کند] جایگاه معتبری در صنعت ذخیره‌سازی داده پیدا کرده است. سازمان‌ها از نوار مغناطیسی برای پشتیبان‌گیری طولانی‌مدن به هدف بایگانی در سطح و حجم بالایی از داده‌ها استفاده می‌کنند.

جمع‌بندی موضوع نوار مغناطیسی

نوار ضبط آغاز فروتنانه‌ای به عنوان یک نوار کاغذی پوشیده از اکسید آهن داشت؛ اما به مرور از این آغاز فاصله گرفت و به ابزاری بدل شد که کاربردش تا به امروز نیز ادامه پیدا کرده است. تکامل این فن‌آوری باعث ایجاد و شکل‌گیری انواع مختلفی از فن‌آوری‌ها وابسته شده است که هر کدام مجموعه‌ای از کاربردها و کیفیت‌‌های خاص و منحصر به فرد را در خود دارند.

در حالی که فن‌آوری‌های دیجیتال تا حد زیادی جایگزین فن‌آوری‌های پیشین خود از جمله نوار مغناطیسی شده‌اند؛ اما همچنان این فن‌آوری خاطره‌انگیز و نوستالژیک نقش مهمی در ثبت و حفظ تاریخ، ثبت آثار هنری و برآورده کردن نیازهای خاص ذخیره‌سازی داده ایفا می‌کند و تاریخچه و امکانات پربار و غنی و تطبیق‌پذیر نوار ضبط، آن را به یک فن‌آوری جذاب و ماندگار در دنیای ضبط صدا و داده بدل کرده است.

نظر شما در مورد این ابزار خاطره‌انگیز و ماندگار چیست؟ اولین بار بود که به سراغ خاستگاه و ریشه‌های این تکنولوژی خاطره‌انگیز رفتم و مسحور نبوغ شگفت‌انگیز فریتس فلیومر شدم. ما و قطعا شما خاطرات زیادی از نوارهای کاست به عنوان بخشی مهم از گستره نوارهای مغناطیسی و ضبط داریم. خوشحال خواهیم شد تا خاطرات و تجربه‌های خود از این فن‌آوری خاطره‌انگیز را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.

منبع